الف-تعاریف:
HIVچیست؟ ايدز چيست؟
HIVحروف مخفف کلمات :
Human : انسان : این ویروس فقط بر انسانها اثر گذار است
I mmuno-deficiency: نقص ایمنی :این ویروس باعث ایجاد نقص دردستگاهایمنی بدن میگردد و مانع از فعالیت صحیحدفاعی بدن میشود.
Virus - ویروس : این ارگانیسم یک ویروس است و مانند همهُ ویروسها توانایی تکثیر مستقل ندارد، این ویروس با ایجاد تغییراتی درسلولهای انسانی تکثیر و انتشار می یابد.
AIDSحروف مخفف کلمات :
Aquired : اکتسابی : زیرا فرد باید آنرا اکتساب کند و این بیماری جزء بیماریهای ژنتیک نیست.
Immune : ایمنی : بعلت اینکه بر سیستم ایمنی بدن اثر گذار است و کار سیستم ایمنی مبازه برای دفع میکرب، باکتری و ویروسها میباشد.
Deficiency : نقصان : بعلت اینکه باعث ایجاد نقص در سیستم ایمنی بدن میشود و کار آنرا دچار اختلال میکند.
Syndrom : نشانگان: بعلت اینکه شخص مبتلا به ایدز ممکن است دچار انواع متفاوت از نشانه‌های بیماریها و عفونتهایفرصت طلب شود.
هر كسى با ويروس انسانى نقص ايمنى (Human Immune deficiency Virus) HIV آلوده شد و تست HIV مثبت پيدا كرد مبتلا به ايدز محسوب نمى شود.هنگامى تشخيص ايدز در يك فرد آلوده به HIV داده مى شود كه يا تعداد مطلق سلول هاى )CD4 گروهى از سلول هاى دفاعى بدن) به كمتر از ۲۰۰ عدد در هر ميلى متر مكعب خون رسيده باشد يا عفونت هاى فرصت طلب ناشى از عواملى كه نمى توانند در افراد سالم بيمارى ايجاد كنند در فرد به وجود آمده باشد.
ب- تاریخچه:
ويروس ايدز از كجا آمده است؟
مشخص نيست. از هر كجا كه آمده باشد فرقي نمي كند. مهم اين است كه بايد سعي شود آلودگي رخ ندهد. ويروس اچ آی وی در همه كشورها وجود دارد.
ويروس ايدز اولين بار در كدام كشور پيدا شد؟
اولين بار در سال 1981 ميلادي در بين هم جنس بازان در آمريكا پيدا شد. شواهدي وجود دارد كه قبل از اين تاريخ هم بيماري ايدز در چند منطقه جهان وجود داشته است.
ج-دوره کمون:
چه مدت طول مى كشد تاآلودگى باHIV باعث بروز ايدزشود؟
در حال حاضر زمان متوسط بين عفونت با HIV و ظهور علائم ايدز 10 سال است. اين زمان به مقدار زياد از فردى به فرد ديگر متفاوت است و به عوامل بسيار از جمله وضعيت سلامتى و رفتارهاى فرد بستگى دارد. در حال حاضر با تجويز درمان هاى موجود كه تكثير ويروس را مهار مى كنند، مى توان سرعت ضعيف شدن دستگاه ايمنى را كند كرد. همچنين مى توان از بعضى از بيمارى هاى همراه با ايدز پيشگيرى يا آنها را درمان كرد. بنابراين تشخيص زودرس آلودگى به HIV امكان انتخاب هاى بيشتر درمانى و پيشگيرى را فراهم مى آورد.
چگونه مى توان فهميد فردى بهHIV آلوده شده است؟
تنها راه تعيين كردن اينكه فردى به HIV آلوده شده است، انجام آزمون تشخيص مخصوص آن است. بسيارى از افرادى كه به HIV آلوده مى شوند تا سال ها علامتى ندارند و از طرف ديگر بسيارى از علائمى كه براى ايدز ذكر مى شود با بيمارى هاى ديگر مشترك است.
د-دوره پنجره:
چه زماني بعد از رفتار خطرناک بايستي آزمايش اچ. آي. وي. داد؟
مدت زمانى كه طول مى كشد تا در فردى كه ويروس ايدز وارد بدنش شده است، آنتى بادى توليد و تست HIV او مثبت شود را «دوره پنجره اى» (Window period) مى نامند. اين مدت معمولاً حدود 4 هفته تا سه ماه طول مى كشد اما در مواردی ممكن است تا شش ماه هم به طول انجامد. (البته به شرط پرهيز از تکرار رفتارهاي پرخطر)
ه-آزمایشات:
آزمايش هاي اچ.آي.وي کدامند؟
الف) آزمايش هاي پادتن اچ.آي.وي (غيرمستقيم(
1- آزمايش اليزا (ELISA) : آزمايشي حساس که آزمون استاندارد در کشور ما براي غربالگري خون و فرآورده هاي خوني و نيز افرادي است که مي‌خواهد از وضعيت اچ.آي.وي خود آگاه شوند. اين آزمايش ممکن است بصورت کاذب نتيجه مثبت گزارش کند.
2- آزمايش وسترن بلات (Western Blot): آزمايشي که دقت بيشتري از اليزا دارد و براي تأييد نتيجه مثبت آن بکار مي‌رود. در کشور ما فقط در آزمايشگاه هاي سازمان انتقال خون با معرفي از کلينيک هاي مشاوره بيماريهاي رفتاري انجام مي‌گيرد.
چرا آزمايش ها در چند مرحله انجام ميشود؟
به دليل مسائل علمي پيرامون توان تشخيصي آزمايش ها و نيز مسائل اخلاق حرفه‌اي و قانوني، آزمايش پادتن اچ.آي.وي در کشور ما در دو مرحله انجام ميشود در مرحله اول که اليزا است، نتيجه مثبت نشان مي دهد که فرد به احتمال زياد مبتلاء به ويروس شده است، سپس به فاصله چند روز آزمايش اليزاي دوم و وسترن بلات انجام مي شود تا نتيجه مثبت نخستين را تاييد کند. اگر نتيجه آزمايش دوم پادتن اچ.آي.وي مثبت درآيد فرد مبتلا به اچ.آي.وي در نظر گرفته ميشود و اصطلاحاً به او اچ.آي.وي-مثبت مي گويند. اما اگر نتيجه آزمايش دوم پادتن اچ.آي.وي منفي درآيد، لزوماً به معني آن نيست که او اچ.آي.وي-منفي است چون گاهي مدتي طول مي‌کشد تا بدن بتواند پادتن توليد کند. اين دوره را دورة پنجره مي‌گويند. بنابراين لازم است اين فرد شش ماه بعد آزمايش هاي پادتن اچ.آي.وي را تکرار کند تا به شرطي در اين مدت رفتارهاي پرخطري هم نکرده باشد، از اچ.آي.وي-منفي بودن خود مطمئن شود.
معنى يك تست مثبت و يك تست منفىچيست؟
يك تست مثبت به اين معناست كه:
-- شما ويروس عامل ايدز را در بدن خود داريد.
ویروس مى تواند ديگران منتقل گرددوبايداقدامات احتياطى را رعايت كنيد.
تست منفى به اين معناست كه شما آنتى بادى هاى ناشى از ويروس ايدز را در خون خود نداريد.
تست منفى به اين معنا نيست كه:
- شما با HIV آلوده نيستيد (ممكن است در دوره پنجره اى باشيد)
- شما نسبت به ايدز مصون هستيد
- شما نسبت به عفونت مقاومت داريد
- شما هرگز ايدز نخواهيد گرفت
مثبت بودنتستHIVبه اين معناست كه شما ويروس عامل ايدز را در بدن خود حمل مى كنيد. مثبت بودن اين تست به اين معنا نيست كه در حال حاضر ايدز داريد و نيز اين به اين معنا نيست كه شما دیگر نمیتوانید به زندگی ادامه دهید.. گرچه درمان قطعی براى ايدز وجود ندارد، بسيارى از عفونت هاى فرصت طلبى كه در بيماران مبتلا به ايدز به وجود مى آيد را مى توان كنترل يا برطرف كرد و يا از آنها پيشگيرى كرد. از طرف درمان هاى موجود مى تواند تكثير ويروس را مهار كند. در حال حاضر به طول عمر و كيفيت زندگى مبتلايان به ايدز به ميزان قابل توجهى افزوده شده است.
کجا می توان برای انجام يک آزمایش HIVمراجعه کرد؟
تقریبا همه آزمایشگاهها آزمایش اولیه آنرا انجام میدهند ولی در کلینیکهای مثلثی در صورت لزوم بعد از مشاوره رایگان است.
در اين مراکز آزمايش و مشاوره بصورت رایگان و ناشناس (محفوظ نگاه داشتن نام و دريافت يک شماره کد ویا حتی بدون نام) انجام می شود.
درصورت انجام "چک آپ (checkup)" و آزمايشهای صحت مزاج ، آيا آزمايش HIVنيز انجام می گيرد؟
آزمايش ايدز به جز در موارد خاص، جزو آزمايشات متداول پزشکی (جهت checkup) نمی باشد. بنابر اين بايد دقيقاً نام آزمایش HIV در برگه ذکر شود تا آزمايشگاه آن را انجام بدهد. پس در صورتی که تمايل به انجام آرمايش ايدز داريد بايد دقيقاً قضيه را با پزشک خود در ميان بگذاريد.
من نمي خواهم کسي بداند من آزمايش اچ.آي.وي مي‌دهم، آيا ممکن است؟
آزمايش اچ.آي.وي بايد تنها با کسب رضايت آگاهانة فرد و داوطلبانه انجام شود که اين رضايت در طول مشاورة قبل از آزمايش بدست مي آيد، وقتي شخص کاملاً مفاهيم آزمايش و گرفتاري هاي آن را و نيز تاثيرات ناشي از نتيجه را بر زندگي خود درک کرده باشد. همچنين نتيجة آزمايش محرمانه تلقي ميگردد و فقط به خود شخص داده ميشود (يا در صورت بستري بودن به پزشک او). همچنين اگر افراد از طريق مراکز مشاوره بيماريهاي رفتاري به آزمايشگاه ارجاع داده شوند، معرفي آنان بدون نام و به صورت شماره کد خواهد بود تا هويت آنان فاش نگردد.
چرا آزمايش اچ.آي.وي اجباري نمي‌شود (براي ازدواج، ورود به کشورو...)؟
همان گونه که گفته شد انجام آزمايش تنها پس از مشاوره منطقي است و از طرفي با در نظر گرفتن دورة پنجره که در آن عليرغم وجود ويروس در بدن، نتيجة آزمايش منفي خواهد بود، اجبار افراد در مکان يا زماني خاص به انجام آزمايش معقول، به صرفه و کارآمد نيست.
آيا تماسهاي عادي و معمولي باعث انتقال آلودگي مي شود؟
خير. ويروس ايدز از طريق تماسهاي معمولي و عادي مانند دست دادن، بغل گرفتن، بوسيدن صورت، غذا خوردن از يك ظرف مشترك، مسافرت در يك اتوبوس، استفاده از استخر شناي عمومي و توالت عمومي منتقل نمي گردد.
آيا ويروس ايدز از راههاي تنفسي، گوارشي و يا از طريق تماسهاي معمولي خانوادگي و يا در محيط كار، مدرسه و اردوگاههاي جمعي كاري و يا تفريحي منتقل مي شود؟
خير.
آيا ابتلا به بيماري آميزشي مانند سوزاك و سيفليس آلودگي به ويروس ايدز را تسهيل مي كند؟
بله. تمام بيماريهاي مقاربتي سبب افزايش خطر آلودگي به ويروس ايدز مي شوند.
آيا آلودگي به ويروس ايدز از طريق شير مادر آلوده امكان دارد؟
بله. ويروس ايدز در شير مادر وجود دارد و مي تواند از اين طريق كودك را آلوده نمايد.
آيا آلودگي از طريق خون و فرآورده هاي خوني امكان پذير است؟
بله. ويروس ايدز از راه خون و فرآورده هاي خوني آلوده منتقل مي شود. اماچون امروزه نمونه هاي خون اهدايي مورد آزمايش قرار مي گيرند و خونهاي آلوده دور ريخته مي شوند، احتمال انتقال تقریبا منتفی است.
آيا تزريق موجب انتقال ويروس ايدز مي شود؟
بله. اگر سرنگ و سوزن آلوده باشند. استفاده اشتراكي از سرنگ و سرسوزنهاي آلوده در معتادان تزريقي يكي از راههاي انتقال آلودگي است. بايد به طور مطلق از تزريقات غير ضروري خودداري كرد و از سرنگ و سوزني استریل ویا آنكه مطمئن هستيم ضدعفوني شده است .
آيا خالكوبي و سوراخ كردن گوش موجب انتقال آلودگي مي شود؟
بله. خالكوبي و سوراخ نمودن گوش بوسيله سوزن و وسايل آلوده سبب انتقال بيماري ايدز مي گردد.بطور کلی هر وسیله آلوده بخون میتواند ویروس را انتقال دهد.
آيا خطر آلودگي و ابتلا در زن و مرد مساوي است؟
زنان در معرض خطر بيشتري قرار دارند.
آيا كودكان هم ايدز مي گيرند؟
بله. ضمنا در كودكان آلوده، علائم بيماري ايدز زودتر از بالغين ايجاد مي شود و مرگ و مير آنها نيز زياد است.
آيا مسافران بطور اتفاقي در يك كشور خارجي آلوده مي شوند؟
خير، آلودگي از راه تماس جنسي با فرد آلوده اتفاق مي افتد. دست دادن، سرفه، عطسه، سوار شدن به اتوبوس، مترو و استفاده از تلفن عمومي سبب آلودگي نمي شود.
آيا بوسيدن بادهان باز، HIVرا منتقل مي كند؟
بوسيدن با دهان باز٬ خطر كمي دارد چون بزاق دهان به میزان بسیار کمی حاوي HIV می باشد. البته درمواردي كه بوسه با دهان باز طولاني باشد ممكن است باعث ايجاد خراش در دهان يا لب شده و ويروس را منتقل كند. علاوه بر آن بعضي افراد گاهگاهي خونريزي خفيف از لثه يازخمهاي كوچك در دهان دارند كه مي تواند عامل انتقال HIV باشد.
.
چرا تماس جنسي راه انتقال محسوب مي شود ؟
در ترشحات جنسي مرد آلوده و یا زن آلوده٬ HIV وجود دارد و ويروس قادر است به مخاط دستگاه تناسلي چسبيده و به داخل بدن راه يافته و خود را به سلولهاي ميزبان اصلي يعني "لنفوسيت هاي كمك كننده" برساند.
نقشه سایت دانشگاه علوم پزشکی مشهد 1